Памятка заемщику (на кыргызском языке)

КРЕДИТ АЛУУГА ЭСТЕТКИЧ

«МКК «ТРАСТ-ЮНИОН» ЖАКу[1]

I. ФИНАНСЫЛЫК КЫЗМАТТАРДЫ КОРСОТУУГО КОЮЛГАН ТАЛАПТАР

Микрофинансы уюмдары (МФУ) мыйзам талаптарына ылайык, керектөөчүнүн талабы боюнча алардын устав, ошондой эле лицензия (күбөлүк) менен таанышуусу үчүн мүмкүндүк берүүгө милдеттүү.
Маалыматтардын ачык-айкындуулугу финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоонун жалпы шартынан болуп саналат жана ал коммерциялык же банктык сырдын предметинен болушу мүмкүн эмес. Финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоо боюнча комиссиялык төлөм, тарифтер жана пайыздык чендер керектөөчүлөр үчүн ачык жана жеткиликтүү болууга тийиш.
Финансылык кызмат көрсөтүүлөргө кандай болбосун келишим түзүүгө чейин керектөөчү сунушталып жаткан кызмат көрсөтүүлөр боюнча толук чечмеленген маалыматка ээ болууга тийиш. Сунушталуучу кызмат көрсөтүүлөрдүн шарттары жана наркы тууралуу маалыматтарды берүүдөн баш тартууга жол берилбейт. МФУ, сунушталып жаткан кызмат көрсөтүүлөрдүн шарттары, аларга байланыштуу келип чыгышы ыктымал болгон тобокелдиктер жана мыйзамдарда каралган алардан улам келип чыккан кесепеттер жана жоопкерчиликтер тууралуу маалыматты керектөөчүгө маалымдоо үчүн бардык чараларды көрүүгө милдеттүү.
Пайыздык чендер жана валютанын алмашуу курсуна тиешелүү маалыматтарды эске албаганда, финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоонун жалпы шарттарындагы өзгөрүүлөр тууралуу маалыматтар, жалпыга маалымдоо каражаттарында же интернет-сайттарда алар күчүнө киргенге чейинки кеминде отуз календардык күн мурда жарыяланууга, ошондой эле МФУдин маалымат такталарында туруктуу жайгаштырылууга тийиш. Пайыздык чендердин жана валюталардын алмашуу курсунун өзгөрүүсү тууралуу маалыматтар токтоосуз дароо жарыяланат
Керектөөчүлөр менен түзүлгөн келишимдер Кыргыз Республикасынын Жарандык кодексинин, мыйзамдардын жана Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларынын талаптарына ылайык келүүгө тийиш. Келишимдердин тексти он экиден кем эмес өлчөмдөгү бирдей тамга менен жазылып, мүмкүн болушунча так баяндалып, керектөөчүлөрдүн кабыл алуусу жана түшүнүүсү үчүн жеткиликтүү болушу зарыл. Керектөөчүнүн тандоосу боюнча келишимдин тексти мамлекеттик же расмий тилде түзүлөт.
МФУ ыңгайына жараша келишимдин текстин милдеттүү түрдө мамлекеттик же расмий тилде түзүү менен аны башка тилге котМФУ, керектөөчүнүн талабы боюнча финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоонун жалпы шарттары, анын ичинде төмөнкүлөр боюнча маалыматтарды таанышып чыгуусу үчүн ага берүүгө тийиш:

1) керектөөчүлөргө финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоо тартиби;

2) МФУ жана керектөөчүнүн укуктары жана милдеттери, алардын жоопкерчиликтери;

3) МФУдин операциялары боюнча чендер, тарифтер жана комиссиялык төлөмдөр;

4) депозиттер жана кредиттер боюнча чендердин чектүү өлчөмдөрү жана сый акы төлөө шарттары;

5) кабыл алынуучу депозиттердин жана сунушталуучу кредиттердин чектүү суммалары жана мөөнөттөрү;

6) МФУ кредиттер боюнча кабыл алган камсыздоолорго карата талаптар;

7) финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоо процессинде келип чыккан керектөөчүлөрдүн кайрылууларын (даттанууларын) кароо тартиби;

8) МФУ, финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуштоонун жалпы талаптарына кошуу зарыл деп эсептеген башка шарттар, талаптар жана чектөөлөр.

7. МФУ, кредиттик келишимди түзгөнгө чейин төмөнкү маалыматтар боюнча керектөөчүгө оозеки түшүндүрмөлөрдү берүүгө тийиш:

(1) кредитти сунуштоо мөөнөтү;

(2) кредиттин чектүү суммасы жана валютасы, анын ичинде келип чыгышы мүмкүн болуучу валюталык тобокелдиктер;

(3) жылдык номиналдык мааниде туюндурулган пайыздык чен өлчөмү, ошондой эле керектөөчүнүн кайрылган күнгөө карата жылдык эффективдүү пайыздык чен өлчөмү;

(4) кредитти алууга жана анын тейленишине байланыштуу комиссиялардын төлөмдөрдүн, тарифтердин жана башка төлөөлөрдүн так тизмеси жана өлчөмү;

(5) керектөөчү кредиттик келишим боюнча милдеттенмелерин аткара албай калган учурда анын жоопкерчилиги жана андан улам келип чыгышы мүмкүн болгон тобокелдиктер;

(6) кредиттик келишимдин тараптары болуп саналган күрөө коюучунун, кепилдик берүүчүнүн (гаранттын) жана башка адамдын (жактын) жооп;

(7) насыя боюнча бир жолку үзгүлтүксүз төлөмдөрдүн өлчөмү (эреже катары, ай сайын төлөнөт);

(8) маалымат берилген күнгө карата насыяны алуу жана тейлөө менен байланышкан насыянын толук наркы, анын ичинде негизги сумма, пайыздар, комиссиялар жана башка төлөмдөр;

(9) Кредиттик колдонмого 25-тиркемеге ылайык, потенциалдуу насыя боюнча негизги маалыматтар баракчасынын 3-бөлүмүндө каралган керектөөчүлөрдүн укуктары.

8. Керектөөчү – потенциалдуу карыз алуучу кредит алуу үчүн биринчи жолу кайрылган учурунда, Кредиттик колдонмого карата 25-тиркемеге ылайык МФУ негизги маалыматтар баракчасын кардар менен биргеликте толтурууга тийиш. Керектөөчү негизги маалымат баракчасын башка МФУдердин кызмат көрсөтүүлөрү менен салыштырып көрүү үчүн өзүндө калтырууга укуктуу. Керектөөчү МФУден кредиттик келишим долбоорун акысыз алууга жана аны менен МФУ чегинен тышкары үч жумуш күн ичинде таанышып чыгууга укуктуу.

— Ушул пункттагы “кайрылуу” деген сөз, кредит алууга билдирмени түшүндүрбөйт.

— Потенциалдуу кредит боюнча негизги маалыматтардын барагы ошол эле шрифт менен басылышы керек. Насыянын суммасы, акча түрүндөгү пайыздар жана насыяга тейлөөгө кеткен чыгымдардын жалпы суммасы, ошондой эле насыянын толук наркы камтылган уячаларда айырмалуу жарык фон болушу керек (актан тышкары). Насыянын жалпы суммасын көрсөткөн уячанын сызыгынын калыңдыгы (туурасы) кеминде 3 пт болушу керек.

9. Кредиттик келишим Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык келүүгө жана анда Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларында белгиленген бардык милдеттүү талаптар камтууга тийиш.

10. МФУ, кредит тейлөөгө алынган мезгил ичинде карыз алуучунун оозеки же кат жүзүндөгү талабы боюнча 3 (уч) күн ичинде акысыз негизде жана айына кеминде бир жолу ага оозеки же кат жүзүндө төмөнкү маалыматтарды берип туруусу зарыл:

1) кредит боюнча төлөнгөн акча каражаттарынын суммасы жөнүндө;

2) кезектеги төлөмдөр өлчөмү жана мөөнөттөрү жөнүндө;

3) мөөнөтүндө төлөнбөгөн карыз өлчөмү жөнүндө;

4) келип түшкөн акча каражаттардын кредит боюнча карызынын ордун жабуу эсебине бөлүштүрүү жөнүндө;

5) кредиттин бөлүгү же ал толугу менен мөөнөтүнөн мурда төлөнгөн учурда, сумманын тиешелүү болгон өлчөмү жөнүндө;

6) негизги сумма боюнча карыз калдыгы тууралуу;

7) насыя лимити жөнүндө.

11. МФУ, кредит боюнча карызды өндүрүүнү мыйзамдарда жана кредиттик келишимде каралган тартипте жана анда каралган негиздер боюнча ишке ашырат.

МФУ, кредит боюнча карызды өндүрүп алуу максатында, карыздын ордун жабуу зарылчылыгы жана кредит боюнча милдеттенмелерди аткарбай коюудан улам кесепеттердин келип чыгышы ыктымалдыгы тууралуу карыз алуучуга талаптагыдай негизде билдирүүгө тийиш. Билдирмеде негизги карыздын суммасын, чегерилген пайыздарды, комиссиялык төлөмдөрдү, үстөк акыларды жана башка төлөөлөрдүн (болгон шартта) көрсөтүү менен карыз өлчөмү тууралуу кыскача маалымат камтылууга тийиш. Жергиликтүү убакыт боюнча саат 22-00дөн 06-00гө чейин билдирмени тапшырууга жана ал тууралуу телефон аркылуу оозеки маалымдоого жол берилбейт.

12. Карыз алуучунун (карызгердин) ага макулдугу болгон шартта гана кредит боюнча талап коюу укугун башка МФУге ыйгарууга жол берилет. Карыз алуучунун ага макул болгондугуна карабастан, кредиттик келишимде МФУдин (кредитордун) кредит боюнча талапты ыйгарып берүүгө укугунун камтылышына жол берилбейт. Кредит боюнча талапты ыйгарып берүү өзүнчө келишимде таризделинет.

13. МФУ кредиттөө учурунда ак ниеттүүлүк, ачык-айкындуулук, тактык, өнөктөштүк мамиле, экономикалык таламдарды жана мүмкүнчүлүктөрдү эске алуу, ошондой эле төмөнкү талаптардын сөзсүз аткарылышын камсыз кылуу сыяктуу жоопкерчиликтүүлүк менен кредиттөө принциптерин так сактоого милдеттүү:

1) кредит боюнча номиналдуу жана эффективдүү пайыздык чен кредит берилген күнгө карата декларацияланган (жарыяланган) пайыздык чендин маанисинен ашпоого тийиш. Пайыздык төлөмдөр кредиттин негизги суммасынын азайып жаткан калдыгына номиналдуу чен боюнча чегерилет;

2) насыя келишимин түзүүдөн мурун, Насыя берүү шарттары жөнүндө ар тараптуу маалымат, анын ичинде насыя продуктунун наркы (негизги карыздын суммасы, пайыздар, комиссиялар жана насыя алуу жана тейлөө менен байланышкан башка төлөмдөр) жөнүндө маалыматтар (чыгымдардын тизмеси) камтылышы керек 30-Тиркеме Кредиттик колдонмого карата.

3) кредиттик келишимди түзүүгө чейин карыз алуучунун айкын төлөөгө жөндөмдүүлүгү, анын ичинде жеке өзүнө тиешелүү маалыматтар, иш менен камсыз болуу көрсөткүчтөрү, талдап-иликтөөнү жүргүзүүдө эске алынган үй-бүлө мүчөлөрүнүн кирешелери, чыгашалар көлөмү, багуусунда тургандардын саны жана башка көрсөткүчтөр кылдат иликтенүүгө тийиш;

4) кредиттик келишим боюнча милдеттенмелерди аткара албай калуудан же талаптагыдай аткарбай коюдан улам келип чыккан кесепеттер жана бул боюнча анын жоопкерчилиги карыз алуучуга түшүндүрүлүүгө тийиш;

5) кредиттик келишим шарттарында жарыялангандардан же Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралгандардан тышкары, кошумча жыйымдарды, комиссиялык жана башка төлөмдөрдү, ошондой эле карыз алуучу менен макулдашылгандыгына карабастан, акы төлөнүүчү башка кызмат көрсөтүүлөрдү камтууга тыюу салынат;

6) келишимди түзгөндөн акча каражатты алганга же лизинг боюнча мүлк үчүн төлөөнү ишке ашырганга чейинки аралыкта кардардын кредит алуудан баш тартууга укугу кредиттик келишимде каралууга тийиш;

7) кредиттик келишимде отуз календардык күн ичинде МФУге алдын ала билдирүү шарты менен кардардын кредитти (лизингди) кайсы болбосун убакытта айыптык санкцияларысыз, мөөнөтүнөн мурда төлөөгө укугу каралууга тийиш (13-Тиркеме Кредиттик колдонмого карата);

8) мөөнөтүндө төлөнбөгөн кредиттик карыз боюнча чегерилген айыптык төлөмдүн (туумдар, айыптын) максималдуу суммасы мыйзамдарда белгиленген мааниден ашпоого тийиш;

9) мыйзамдарда каралган учурларды эске албаганда, күрөө предметинен болгон турак жайдан соттук тартипте гана өндүрүүнү жүргүзүү ишке ашырылып, ал ачык тоорук аркылуу сатып өткөрүлүүгө тийиш;

10) МФУ эгерде ал, карыз алуучунун укугун солгундатса жана/же милдеттерин арттыра турган болсо, кредиттик келишимдин шарттарын бир тараптуу негизде өзгөртүүгө укугу жок.

14. Кредиттик продукттардын наркы тууралуу маалыматты жарнамалоодо, жарыялоодо жана таркатууда пайыздардын номиналдуу сыяктуу эле, эффективдүү чендерин ошондой эле, комиссиялык төлөм өлчөмдөрү көрсөтүлүүгө тийиш.

15. Кызмат көрсөтүү наркын бурмалаган жана кредит боюнча төлөмдөрдүн кредиттик келишим валютасынан айырмаланган валютага байланыштырылып индексацияланышын караган кредиттик продукттарддан пайдаланууга жол берилбейт.

II. КЕРЕКТӨӨЧҮЛӨРДҮН КЕРЕКТӨӨЧҮЛӨРҮНҮН ЭСЕПТҮҮЛҮГҮНҮН ТАЛАПТАРЫ

16. МФУ арыздарды карап чыгуунун жол-жобосун камтыйт, ал Финансылык башкаруунун ички көрсөтмөлөрүнүн курамдык бөлүгү болуп саналат (тартиби МФУ Башкармасынын 2015-жылдын 14-декабрындагы токтому менен бекитилген). Кайрылууларды кароонун тартиби Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларына ылайык жүргүзүлөт. МФУга кайрылууларды кароонун жол-жобосу, ошондой эле даттануулар жана сунуштар китеби керектөөчүлөр үчүн көрүнүктүү жана жеткиликтүү жерде жайгаштырылат (маалымат стенддери ж.б.). Өтүнмөнү карап чыгуунун жол-жобосунун электрондук версиясы МФУнун расмий сайтында жайгаштырылган. Керектөөчүнүн өтүнүчү боюнча, МФУ ага арыздарды карап чыгуунун белгиленген тартибин түшүндүрөт.

17. Керектөөчүлөрдүн кайрылуулары МФУда № 9 ички жол-жободо белгиленген тартипте каралат, МФУ арыздарды объективдүү, ар тараптуу жана өз убагында карап чыгууну камсыз кылат жана арыз ээсине белгиленген тартипте анын натыйжалары жөнүндө маалымдайт. Эгерде керектөөчүлөрдүн даттанууларын кароонун ички жол-жобосу менен белгиленген эрежелер Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларына каршы келсе, анда Улуттук банктын талаптары колдонулат.

МФУнун кызматкерлери сый акы алуу үчүн насыя алууда көмөк көрсөтүүгө укугу жок.

Эгерде сизде даттануулар болсо, (0-312) 35-29-48 номерине чалып, же аларды МФУ дарегине жөнөтсөңүз болот: Бишкек шаары, Москва көчөсү № 186-9 же электрондук дарегине office@trust-union.kg.

[1] Насыя алуучуга Меморандумдун текстинде бардык жерде, «МКК TRUST — UNION» ЖАК МФУ же микрофинансылык уюм катары «МФУ жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын аныктамасына ылайык белгиленет.

Насыя алуучуга берилген эскертме, Улуттук банктын 2015-жылдын 24-июнундагы № 35/10 токтому менен бекитилген, «Финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү көрсөтүүнүн жана керектөөчүлөрдүн кайрылууларын кароонун жол-жобосу үчүн минималдуу талаптар жөнүндө» жобонун талаптарына ылайык иштелип чыккан, кийинки өзгөртүүлөр жана толуктоолор менен.

Бул баракча Компаниянын Башкармасынын 2013-жылдын 10-апрелиндеги чечими менен күчүнө кирди. Улуттук банк Башкармасынын 2013-жылдын 25-сентябрындагы № H35 / 14 чечимине ылайык, 2016-жылдын 21-сентябрындагы Меморандумга өзгөртүүлөр киргизилген. Банк Башкармасы тарабынан 01.10.2016-жылдан тартып күчүнө кирди.